ششمین قسمت برنامه رادیویی «چراغ» در شبکه رادیویی تهران، این هفته با محوریت موضوع «زمین»، به تهیهکنندگی امیرحسین ثقفی و اجرای محمدحسین امیدی و با حضور کارشناسان علمی، امین صادقی و رضا ماهمنظر، روی آنتن رفت. علیرضا صبا در این قسمت نقش محوری در تبیین جایگاه زمین در آثار علمی، رسانهها و فرهنگ عمومی داشت و با تکیه بر تجربه و نگاه ویژه خود به ترویج علم، شنوندگان را به تأملی تازه درباره خانه مشترک بشریت دعوت کرد.
صبا گفت: «زمین خانه ماست، باید قدرش را بدانیم.» او برنامه را با موسیقی جذاب فیلم «کریستف کلمب» ساخته ونجلیس آغاز کرد و از پیوند هنر و علم در شکلگیری نگرش مردم به سیارهشان سخن گفت. در ادامه با طنز و صراحت لهجه افزود: اگر روزی در مریخ زمین بخوریم، چه باید بگوییم؟ اما تاکید من این است که زمین فقط یک مفهوم جغرافیایی نیست، بلکه بخش مهمی از هویت و دنیای ذهنی ماست؛ خانه امنی که هر روز روی آن راه میرویم و شاید کمتر به ارزش این زیستگاه بیاندیشیم.
وی در بخش بعدی برنامه، به بازنمایی زمین در سینما و آثار تصویری پرداخت و با اشاره به تعابیر مشهور کارل سیگن درباره «نقطه آبی کمرنگ»، خاطرنشان کرد: «وقتی از دور به زمین نگاه میکنیم، فقط یک نقطه کوچک دیده میشود؛ اما همین نقطه، جایگاه همه خاطرات، امیدها و آینده بشر است.» صبا با معرفی فیلمهایی چون «جاذبه» (Gravity)، به نقش سینما در انتقال حس شگرف زیستن روی زمین اشاره کرد و توضیح داد که سکانس بازگشت قهرمان فیلم به زمین، اهمیت داشتن یک خانه امن را تا عمق وجود به انسان یادآور میشود. او تاکید کرد: «ایستادن روی زمین، ساده اما شگفتانگیز است.»
او سپس با نگاهی به تنوع زیستمحیطی سیارهمان، فیلمهایی مثل «میانستارهای» (Interstellar) را مثال زد که لوکیشنهای بینظیرش همگی بخشی از طبیعت پُرتنوع زمین خود ما هستند. صبا افزود: این زیبایی و تنوع، بخشی از سرمایه جهانی بشر است که در آثار علمی و تخیلی بارها مورد توجه قرار گرفته است.
از دیگر محورهای مهم برنامه، اشاره به چالشهای زیستمحیطی و تغییرات اقلیمی بود. علیرضا صبا با معرفی فیلم «روزی پس از فردا» (The Day After Tomorrow) به خطرات گرمایش زمین، تغییرات آب و هوایی و یخبندان احتمالی آینده پرداخت و گفت این آثار میتوانند به درک بهتر مخاطب از واقعیتهای قرن ۲۱ کمک کنند.
وی در ادامه با تاکید بر نقش حیاتی رسانهها و مستندسازان علمی، مستندهای تاثیرگذاری همچون ساختههای دیوید اتنبرو را معرفی کرد و گفت: «مستندهای علمی، نگهبانان خانه آبی ما هستند.» صبا اعتقاد داشت که این برنامهها شناخت و علاقه مردم به علوم و محیط زیست را افزایش دادهاند و در شکلگیری فرهنگ حفاظت از محیط زیست، موثرند.
ششمین برنامه «چراغ» با همراهی کارشناسان، ترکیبی جذاب از دانش، رسانه، هنر و دغدغههای محیط زیستی ایرانیان بود؛ تلاشی برای پاسداشت زمین و فراخوانی همگانی برای اندیشیدن به آینده و نقش هر یک از ما در نگهداشت این سرمایه بیبدیل.